Symposium: 100 jaar vrijeschoolonderwijs!

Anouk Saleming en Bart van Rosmalen geven op kunstzinnige wijze invulling aan het dagvoorzitterschap van dit symposium.

Als duo werken Anouk en Bart regelmatig in organisaties en nemen dan manieren van werken mee die ruimte maken voor de verbeelding. Daarnaast maken zij korte voorstellingen voor conferenties en grote vergaderingen; zij maken iets ‘terug’ op wat er geklonken heeft. Ze nemen daarbij zelf mee: de poëzie, de muziek, tekeningen en verhalen.

• Anouk Saleming werkt als docent op Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Ze geeft les in schrijven, maken en spelen. Zij maakt deel uit van het lectoraat Muzische Professionalisering. Ze schrijft toneel, proza en poëzie. In haar schrijven is zij steeds op zoek naar het herwaarderen van de woorden die we zeggen. Hoe kunnen we onze soms versleten dagelijkse taal een impuls geven?

• Bart van Rosmalen, van origine improviserend cellist en theatermaker, promoveerde in 2016 bij de Universiteit van Humanistiek met het boek Muzische Professionalisering – publieke waarden in professioneel handelen(Uitgeverij Ijzer). Sinds 2014 leidt hij als lector een onderzoeksgroep bij Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Daar ligt het accent op makerschap en hoe je vanuit een muzisch perspectief kan werken in organisaties, zowel binnen HKU als daarbuiten. Onderzoekers bij het lectoraat worden uitgenodigd om naast actieonderzoek zelf ook een vorm van ‘vertellen, spelen of maken’ in te zetten.

Otto Scharmer verzorgt een inhoudelijke bijdrage in het gezamenlijke ochtendprogramma.

Otto Scharmer neemt ons mee naar de educatie van de toekomst. Wat nodig is voor de toekomstige mens en de manier waarop hij wordt gevormd dient zich aan, als we in staat zijn een diepe bewustzijn te creëren waarin we deze toekomst tot ons kunnen laten komen. We kunnen dan het traditionele denken loslaten en ons openstellen om samen een nieuw soort onderwijs te creëren waarin we het realistische en concrete punt kunnen vinden tussen wat nu is en wat gaat komen. Scharmer is wereldberoemd geworden met zijn Theorie U en is hoogleraar aan het befaamde MIT in de Verenigde Staten.

Over Otto Scharmer

Otto Scharmer is als hoogleraar verbonden aan het Massachusetts Institute of Technology in de VS. Hij is onder meer bekend van het concept U-theorie, dat ook in Nederland veelvuldig wordt toegepast door mens en organisatie als het gaat over het in gang zetten van systeemtransformaties. Ook in het onderwijs is hier veel aandacht voor.

Scharmer is daarnaast de oprichter van het Presencing Institute, een internationale organisatie die zich richt op het bevorderen van sociale, economische en ecologische verandering door middel van transformatieve praktijken en theorieën rondom duurzaam leiderschap.

Het instituut ontwikkelde het online leerplatform MITx U-Lab. Dit lab biedt een toegankelijke manier voor deelnemers van over de hele wereld om concepten en methodologieën van Theorie U en 'presencing' te leren en toe te passen.

Gert Biesta verzorgt een inhoudelijke bijdrage in het gezamenlijke ochtendprogramma.

Volgens pedagoog en hoogleraar aan diverse internationale universiteiten, Gert Biesta, zijn scholen binnen het huidige onderwijsbestel te vaak leerfabrieken geworden. Het onderwijs draait op voor ambities van economen, politici en ouders. Terwijl er nog minimaal twee andere belangrijke domeinen zijn waar onderwijs aan bij het dragen: socialisatie en persoonsvorming. In lijn met de opvattingen van Scharmer neemt Gert Biesta naar een concrete vorm van toekomstig onderwijs en educatie, dat verder gaat dan het meten, het standaardiseren en het voorspelbare en inzet op vorming door het meegeven van risicovolle concepten als democratie, creativiteit en emancipatie. Biesta kijkt tijdens het symposium naar het begrip volwassenwording op de lagen van de leerling, het onderwijs en de samenleving.

Over Gert Biesta

Gert Biesta (1957, Rotterdam) is verbonden aan de Maynooth University in Ierland (Public Education) en University of Edinburgh in Schotland (Educational Theory and Pedagogy). Daarnaast is hij sinds 2023 kroonlid van de Onderwijsraad, het adviesorgaan voor de overheid - én hij is auteur van diverse publicaties en veelgelezen boeken, waaronder Het Prachtige Risico van Onderwijs en Wereldgericht onderwijs.

Lilian Farahani verzorgt in het slotprogramma een recital onder begeleiding van pianist Maurice Lammerts van Bueren.

De Nederlands-Iraanse sopraan Lilian Farahani studeerde cum laude af aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag en de Dutch National Opera Academy in Amsterdam. Ze heeft bij vele operahuizen gezongen, waaronder Opera Zuid en de Reisopera, en bij die in Nancy, Bern en Essen. Haar repertoire omvat zowel Mozartrollen als rollen zoals Gretel in Hänsel und Gretel, Carolina in Il matrimonio segreto, Musetta in La bohème en Frasquita in Carmen. De rol van The Bride vertolkte Farahani eerder bij de wereldpremière in Aix-en-Provence en bij The Royal Opera in Londen. Bij De Nationale Opera zong ze eerder onder meer Carolina (Il matrimonio segreto), Papagena (Die Zauberflöte) en Zerlina (Don Giovanni).

In seizoen 2023-2024 is Lilian Farahani te zien bij De Nationale Opera in de rol van The Bride (Stela) in Innocence.

Claire Boonstra en Claudette de Graaf Bierbrauwer verzorgen samen een sessie over fundamentele vragen in het onderwijs.

Claire Boonstra

Claire Boonstra richtte in 2012, samen met Claudette de Graaf Bierbrauwer, de non-profitorganisatie œ Operation Education op, die leiders in het onderwijs in staat stelt de verandering te leiden. Om leersystemen van de toekomst te verkennen en het onderwijssysteem van vandaag te bevragen. Want voordat we het leren van de toekomst kunnen vormgeven, is het nodig eerst de inrichting van het huidige onderwijs te begrijpen.

Claire Boonstra is een gevestigde naam in de tech- en zakenwereld. Ze is ingenieur Civiele Techniek (TU Delft), werkte als manager bij onder andere KPN en Unilever en is groot geworden met haar succesvolle Augmented Reality startup Layar. Ze zag in die jaren veel potentieel van mensen onbenut – en tegelijkertijd een grote behoefte aan werknemers met kennis en talent dat op dit moment nog niet binnen opleidingen te vinden is. Ze besloot zich voortaan te richten op de bron, het onderwijs, op de manier waarop we mensen voorbereiden op de snel veranderende samenleving van vandaag en morgen.

Claire werd diverse malen genoemd als een van de ‘most influential women in technology’, was Online Mediavrouw van het jaar 2011 en wordt gezien als één van de meest inspirerende vrouwen in Nederland. Van corporate bedrijven tot ambtenaren, van leerkrachten en leerlingen tot leiders – overal weet ze mensen op een krachtige wijze in beweging te brengen.

Claire is een krachtige en authentieke storyteller die regelmatig tranen, een lach, of een brok in de keel bij haar publiek teweeg brengt. Zij wordt regelmatig gevraagd als keynote spreker, jurylid en adviseur. Ze is moeder van drie kinderen en houdt van skiën, dansen, paardrijden en de natuur.

Claudette de Graaf Bierbrauwer

Al tijdens haar studie Media- en Informatiemanagement, werkte Claudette als onderzoeksjournalist voor landelijke en internationale media. Ze deed jarenlang onderzoek, maakte reportages en documentaires over misstanden in onder andere de financiële wereld, de voedselindustrie en arbeidsomstandigheden. Tevens werkte ze als eindredacteur en tv-programmamaker voor human interest en educatieve programma’s en leidde diverse mediamakers op. Ze inspireerde en begeleidde grote gemeenten bij het ontwikkelen van een transformatief educatie- en participatiebeleid.

Samen met Claire Boonstra startte ze in 2012 de beweging œ Operation Education, waarvan zij algemeen directeur is. Samen met Claire ontwikkelde ze door de jaren heen het gedachtegoed van œ Operation Education, dat onder andere resulteerde in Het Onderwijsvragenboek. Ze is inhoudelijk betrokken bij de ontwikkeling en begeleiding van diverse programma's, zoals Expeditie Leiderschap, vanuit regeneratief leiderschap.

Ze woont samen met haar twee kinderen en man in Haarlem en is een ‘vrijeschool moeder’.

“De wereld een mooiere plek maken" voelt als mijn levensmissie, die ik vormgeef in œ Operation Education en in mijn gezin. Al zijn het, als ik heel eerlijk ben, in mijn gezin vaker mijn kinderen die mij hierin (luid, duidelijk en confronterend) voorgaan en voorleven, als twee echte 'Earth keepers' ;-) Met het ontdekken van het begrip 'regeneratie' viel alles in mijn leven op zijn plek. Alles wat mij eerder fascineerde, dat ik onderzocht of waar ik mij vragen bij stelde, ervaarde, als vanzelfsprekend zag. Ook al is deze tijd soms chaotisch, voor mij voelt het eindelijk logisch worden.”

Nathalie Petrocchi verzorgt de invulling van het programma over wereldburgerschap, diversiteit en inclusie

Nathalie Petrocchi is onderwijsadviseur bij Fawaka WereldBurgerschap waar zij scholen in heel Nederland begeleidt bij de burgerschapsopdracht. Haar visie als onderwijsadviseur is “alle kinderen
en jongeren hun rol als wereldburgers laten ontdekken”. Zij werkt 15 jaar in het middelbaar beroepsonderwijs als docent burgerschap. Ook houdt zij zich bezig met diversiteit & inclusie en
kansengelijkheid in het onderwijs. Ze is genomineerd voor impact docent van het jaar.

Kirsten Koppel verzorgt een sessie over diep luisteren en onderzoekende openheid als grondhouding in de klas.

Kirsten is sinds 2019 werkzaam bij de Vrijeschool Pabo als docent onderzoek. Zij deed promotieonderzoek in de theologie en werkte o.a. als docent filosofie, ethiek en onderzoek bij de Hogeschool van Amsterdam. Ze verzorgt de sessie vanuit haar rol als lid van de kenniskring van het lectoraat Waarde(n) van vrijeschoolonderwijs.

Onderzoek

Vanuit haar achtergrond betrekt Kirsten als docent graag kennistheorie in haar lessen en in gesprekken met studenten over welke wegen tot nieuwe kennis kunnen leiden. Kirsten heeft bijgedragen aan het vernieuwen van de onderzoekslijn bij de Vrijeschool Pabo.

Bij het vormgeven van de onderzoekslijn staat het idee van onderzoekende openheid centraal: hoe kunnen we studenten een instrumentarium aanbieden om die onderzoekende openheid tot een grondhouding te maken in hun professionele handelen als pedagoog? Theorie U^* van Otto Scharmer en het werk van Gert Biesta bieden hierin een waardevolle kijkrichting.

Een ander deel van het onderzoek komt voort uit een meer persoonlijk vraagstuk van Kirsten: waarom lukt het bij het coachen van studenten soms wel en soms niet om voor studenten de ontplooiingsruimte aan te bieden die nodig is? Wanneer dit wel lukt, gaat de inspiratie stromen, in andere gevallen gebeurt dit niet, en verloopt het proces stroef, of loopt het zelfs vast. Waar zit dat in? Waarom voelt de ene student zich wel gehoord en gezien, en de andere niet?

Door hier met de bril van Theorie U naar te kijken hoopt Kirsten handvatten te vinden die kunnen worden ingezet voor het verbeteren van de lespraktijk, en wellicht ook deel kunnen uitmaken van het instrumentarium om de onderzoekslessen vorm te geven.

Wim den Blanken is moderator van de sessie over mens en technologie

Sinds 2007 is Wim den Blanken aan de slag gegaan in het vrijeschoolonderwijs. Dat bleek een geweldige keuze. Hij was elf jaar schoolleider op drie verschillende vrijescholen in het basisonderwijs en heeft daarmee kunnen bouwen aan eigentijds vrijeschoolonderwijs.

"In 2016 ben ik gevraagd om als kwartiermaker een nieuw vrijeschool vo-initiatief voor mavo/havo/vwo in Deventer te starten. Als schoolleider heb ik dat vervolgens met een team uitgebouwd tot een succesvolle middelgrote leerroute. In 2021 heb ik de stap gemaakt naar interim- en projectmanagement."

Wim den Blanken was in 2015 één van de initiatiefnemers van een programma over mediawijsheid en digitalisering in de vrijeschool. Tijdens dit symposium maken we de balans op. Hoe staat het er inmiddels voor in de driehoek van (vrijeschool)onderwijs, technologie en samenleving?

In de sessie van Kirsten Koppel zal Anna van der Want ook kort de laatste ontwikkelingen delen over het werk en de ambities van het lectoraat Waarde(n) van vrijeschoolonderwijs.

Sinds 1 november 2022 is dr. Anna van der Want de nieuwe lector Waarde(n) van Vrijeschoolonderwijs bij Hogeschool Leiden.

Anna van der Want studeerde theologie aan de Universiteit Utrecht en richtte zich in haar promotieonderzoek 'Teachers Interpersonal Role Identity' op de professionele identiteit van docenten in het voortgezet onderwijs. Gedurende haar loopbaan werkte Anna als onderzoeker, lerarenopleider en onderwijsadviseur op diverse universiteiten en hogescholen.

Lectoraat Waarde(n) van Vrijeschoolonderwijs

Het Lectoraat Waarde(n) van Vrijeschoolonderwijs is onderdeel van de faculteit Educatie. Op dit moment bestaat het lectoraat uit een kenniskring waarin naast Anna vier onderzoekers zich bezighouden met onderzoek naar de waarde(n) van Vrijeschoolonderwijs. Meer informatie over het vind je op de lectoraatspagina.

Anne Klücken, Maron van den Heuvel en Yolani van Keulen zijn drie jonge energieke leerkrachten met ideeën over de toekomst van het onderwijs! Benieuwd? Ze gaan graag met deelnemers in gesprek over vitaliteit, het écht zien van hun leerlingen en over eigentijds onderwijs.

Maron van den Heuvel is leerkracht van de zesde klas op Vrijeschool Meander in Nijmegen. Daarvoor studeerde ze aan de academische pabo. In Nijmegen pakte ze de uitdaging op om kinderen écht te zien en daarbij aan te sluiten. Ze ziet haar leerlingen graag opgroeien tot ontspannen lerende, dappere en zuiver twijfelende, eigen mensen. Ze zet haar bevlogenheid en creativiteit in om dit te bereiken: "ik zoek vorm in spel, muziek, verhalen en samenwerkingsvormen.Ieder diens plek midden in de groep: laten we de diversiteit in verbondenheid vieren en aanmoedigen."

Yolani van Keulen geeft les aan de vierde klas op Vrijeschool Meander in Nijmegen. Ze doorliep de academische pabo en deed een master onderwijswetenschappen. 'Deze opleidingen hebben mijn liefde voor het onderwijs flink verdiept. Ik geniet van het zoeken naar het ‘waarom’ in mijn pedagogische en didactische visie en vertaal dit naar veelzijdig, vernieuwend, warm en eigentijds onderwijs.'

Anne Klücken is leerkracht in de vierde klas van Vrije School Kennemerland. In 2023 studeerde ze af aan de Vrijeschool Pabo (Hogeschool Leiden) op het onderwerp 'vitaliteit in het onderwijs'. Ze onderzocht de kernvraag: 'hoe kan ik als basisschoolleraar bijdragen aan het versterken en ontwikkelen van de vitaliteit bij basisschoolkinderen en docenten?

Nadia Demaret deelt haar inzichten en ervaringen in de deelsessie over mens & technologie.

Nadia Demaret werkt sinds 2020 als adviseur digitale geletterdheid en professionalisering bij Kennisnet. Hiervoor was zij schoolleider van vrijeschool Widar in Delft waar zij bijdroeg aan het creëren van ruimte en expertise voor de ontwikkeling van ict en digitale vaardigheden in het vrijeschoolonderwijs.

Bij Kennisnet adviseert zij besturen over professionele inzet van ict, invoering van digitale geletterdheid en hoe je als bestuur ruimte kan maken voor duurzame verandering met ict vanuit (publieke) waarden en pedagogisch perspectief.

Naast deze adviserende rol stuurt Nadia een team van professionals aan en is zij betrokken bij het landelijke Expertisepunt digitale geletterdheid (lancering november 2023), lesopafstand.nl en lerenvoorhetexamen.nl

Jan Jaap Hubeek begeleidt samen met Wouter Modderkolk een sessie over de pedagogische opdracht en de ruimte in het onderwijs

Jan Jaap Hubeek, sinds augustus 2022 bestuurder bij de Samenwerkende Vrijescholen Zuid-Holland, was voorheen opleidingsmanager bij Hogeschool Leiden, waar hij bijdroeg aan de groei en diversificatie van de lerarenopleiding door middel van 'true storytelling'.

Naast zijn bestuurlijke rol is hij een fervent podcastmaker, die via zijn kanaal "Meesterwerk" innovatie en avontuur in het onderwijs belicht, met als doel mensen zowel binnen als buiten het onderwijs te inspireren. Jan Jaap staat open voor betekenisvolle gesprekken en ontwikkelingen in het onderwijs, en benadert deze vanuit een nieuwsgierige invalshoek. De podcasts van Jan Jaap zijn te lezen op www.janjaaphubeek.nl.

Wouter Modderkolk begeleidt samen met Jan Jaap Hubeek een sessie over de pedagogische opdracht en de ruimte in het onderwijs

Wouter Modderkolk vervult een dubbelrol als docent economie en decaan aan de Stichtse Vrije School in Zeist en als onderwijsonderzoeker bij de Hogeschool Leiden en de Erasmus Universiteit. In zijn werk en onderzoek legt hij de nadruk op het verbinden van meetbare aspecten zoals examenresultaten met bredere pedagogische doelstellingen in het onderwijs.

Momenteel werkt Wouter aan een promotieonderzoek waarin hij onderzoekt hoe het intentioneel pedagogisch-didactisch handelen van leraren te versterken, met een bijzondere focus op de inrichting van de professionele ruimte en de rol van leiderschap. Publicaties over het werk van Wouter zijn te vinden op www.woutermodderkolk.nl

Justine Pardoen deelt haar inzichten en ervaringen in de deelsessie over mens & technologie.

Dr. Justine Pardoen leidt samen met Freek Zwanenberg Bureau Jeugd en Media. Sinds 2002 verdiept ze zich intensief in het mediagebruik van kinderen, de gevolgen daarvan voor de mediaopvoeding, en in de implementatie van Mediawijsheid (ook Digitale Geletterdheid) op school. Ze volgt alle nieuwe ontwikkelingen op de voet en vertaalt wetenschappelijke kennis naar de alledaagse praktijk van ouders, pedagogisch medewerkers, professionals in het onderwijs en de (gezondheids)zorg, leerkrachten, docenten en andere jeugdprofessionals.

Ze richtte eerder samen met partners Ouders Online op (1996), Mijn Kind Online (2004) en Mediaopvoeding.nl (2010).

Justine is ook opgeleid als Socratisch gespreksleider en biografisch coach. Ze voert levensloopgesprekken in haar praktijk De Denkruimte.

Nicoline Vink modereert het programma over wereldburgerschap, diversiteit en inclusie

Nicoline Vink is sinds 2013 actief in de vrijeschoolgemeenschap. Zij was initiatiefnemer en projectleider voor de start van vier nieuwe vrijescholen in Amsterdam en ondersteunt sinds 2016 namens de Vereniging van vrijescholen alle nieuwe initiatieven en vrijeschool-afdelingen.

Als programmamaker bij onderwijsconferenties en symposia zet Nicoline zich graag in om de thema’s diversiteit, inclusie en kansengelijkheid te agenderen, en hier sterke, activerende invulling aan te geven. Dwarsverbanden en verbindingen leggen tussen onderwijsmensen binnen en buiten de vrijeschool vindt zij een belangrijke impuls: samen kom je verder!

Kunst- en ambachten zijn een grote liefde: Nicoline studeert hiernaast aan Hogeschool voor de Kunsten Artez en geeft keramieklessen.

Iwein praat mee in het panel van de sessie over de pedagogische opdracht en de ruimte in het onderwijs

Iwein is vakdocent in de middenbouw van de Steinerschool van Gent met een grote passie voor de pedagogie. Zelf product van de Steinerschool kent hij die pedagogie vanuit hoofd, hart én handen.

In Gent voert hij het lerarenteam van de middenbouw aan waarbij hij met een frisse kijk de waarden van het antroposofisch samenwerken als lerarenteam voorop stelt. Ook bij de Nederlandse organisatie Helios leidde hij jarenlang de vrijwilligers vanuit die passie. Op die manier bouwt hij bruggen tussen het Nederlandse en Belgische onderwijslandschap.

Beleidsmatig richt hij vandaag zijn onderzoek op de groei van de Steinerscholen, specifiek in Gent. Maar bovenal spreekt hij steeds vanuit een passie voor het leraarschap.

Deze inspiratiesessie over wereldburgerschap en kansengelijkheid in het onderwijs wordt verzorgd door Nathalie Petrocchi van Fawaka en Nicoline Vink van de Vereniging van vrijescholen. In deze interactieve sessie geven we een introductie van Fawaka’s inclusieve en wereldse invulling van burgerschap: Wereldburgerschap. Daarna gaan we aan de slag met enkele onderdelen hiervan: kansengelijkheid, diversiteit en inclusie. En we sluiten af met een activerend cadeautje aan jezelf en je school!

Over Fawaka

Fawaka WereldBurgerschap biedt scholen een inclusieve en wereldse invulling van burgerschap: WereldBurgerschap. Samen met scholen en schoolbesturen werken we praktisch, pragmatisch en gestructureerd aan WereldBurgerschap zodat je voldoet aan de overheidseisen vandaag en in de toekomst. Invulling geven aan burgerschapsonderwijs doen we samen met schoolleiding, leraren en leerlingen om zo leerlingen te helpen ontwikkelen tot wereldburgers die bouwen aan de wereld van morgen.

Kirsten Koppel deed voor het lectoraat Waarde(n) van vrijeschoolonderwijs onderzoek naar diep-luisteren, zoals Otto Scharmer dat in Theorie U uiteenzet. Net als veel collega’s die met mensen werken, koesterde Kirsten haar hele professionele leven al de wens een goede luisteraar te zijn. En daarbij niet aan de oppervlakte te blijven, maar te luisteren naar wat er allemaal mee resoneert. Zij merkte dat het niet altijd lukte en startte daarom haar onderzoek. Eerst bij zichzelf, en daarna via interviews met andere goede luisteraars.

In deze sessie vertelt zij meer over haart bevindingen en gaat ze met deelnemers aan de slag met luisteren. Want hoe kom je vanuit de theorie tot betekenisvol doen? En hoe neem je dat mee in de klas? Uit het onderzoek zijn zowel hele praktische handvatten gekomen, als dingen waar we misschien een heel leven voor nodig hebben. Toch hebben die ook met elkaar te maken, en kunnen de kleine, concrete aanwijzingen ons de goede kant op sturen.

Iedereen die in het onderwijs werkt doet dat vanuit de bedoeling kinderen vooruit te helpen in de wereld, om ze iets mee te geven dat zinvol is voor de rest van hun leven en voor de samenleving. We willen dat goed doen - en te allen tijde voorkomen dat er iets misgaat. In dat proces hebben we allerlei werkwijzen en patronen ontwikkeld die volledig vanzelfsprekend zijn geworden en als onlosmakelijk horend bij onderwijs worden gezien: het hebben van een schoolgebouw, klaslokalen, jaargroepen, een leraar voor de klas die kennis overdraagt, toetsen en examens, scores die hoger of lager kunnen zijn, bijbehorende schoolniveaus enzovoorts.

We hebben het altijd zo gedaan en dat zal wel een goede reden hebben. Denken we.

Het blijkt echter dat veel van deze gewoonten zijn ontstaan in een tijd waarin heel andere waarden belangrijk werden gevonden en heel andere perspectieven bestonden over de ontwikkeling van mensen. Als je met de kennis en inzichten van vandaag een school of onderwijssysteem zou ontwerpen, zou je nooit uitkomen op het systeem dat we nu hebben.

Hoe sluiten we met ons onderwijs nog beter aan bij wat mensen, de samenleving en de planeet nodig hebben?

In een inspiratiesessie blikken we terug en kijken we vooruit, maar wel door eerst naar de essentie te gaan: welk verhaal vertellen wij elkaar nu over onderwijs en ontwikkeling? Past dat verhaal nog bij wat we nu weten en ervaren, bij hoe we naar de wereld kijken? We gaan met elkaar in gesprek over de bedoeling en halen we de antwoorden op, zodat we eenieders perspectief mooi in beeld hebben.

In deze sessie gaan we in gesprek over de pedagogische opdracht. We kijken daarbij naar de ruimte voor intentioneel pedagogisch-didactisch handelen vanuit drie verschillende lagen: de leraar, de schoolleiding en de landelijke kaders (macro).

Met deelnemers en panelleden gaan we in gesprek over de volgende vragen:

• Wat is de pedagogische opdracht van het vrijeschoolonderwijs en wat betekent deze voor het handelen van de leraar?
• Wat doen leraren concreet als zij intentioneel pedagogisch-didactisch handelen?
• Wat hebben leraren nodig om het best mogelijke onderwijs te geven?
• Wat is de rol van de schoolleider/bestuurder bij het scheppen van de ruimte voor de leraar?
• Welke ruimte hebben scholen nu echt en hoe komt het dat scholen die ruimte juist wel of niet benutten?
• Welke ruimte kan de overheid scheppen?
• Wat vraagt dit allemaal van de leraar?

In deze sessie word je door drie jonge leerkrachten meegenomen in hun missie naar eigentijds, vitaal, divers en veelzijdig onderwijs. Ze laten zien hoe inhoud en vorm elkaar kunnen versterken. Ze nemen je mee te nemen langs verschillende onderwerpen, werkvormen en praktijkvoorbeelden. Dit programma gaat onder meer over het vormgeven van vitaal onderwijs, het voorleven, het vieren van diversiteit in de vertelstof én het ervaren van werkvormen, grenzen en de taal die je daaraan geeft.

In deze sessie gaan we in gesprek over de plek van het onderwijs in de digitale samenleving. We beginnen bij een wereldperspectief, waarbij ook kansengelijkheid een belangrijk thema is. Vanuit dit mondiale beeld zoomen we langzaam in op de samenleving en het onderwijs. Met vragen over de impact van sociale media, smartphones en kunstmatige intelligentie. Welke rol kan of moet het onderwijs hierin nemen? Om daar meer grip op te krijgen kijken we met twee leraren naar recente ontwikkelingen in de klas, zowel in primair als voortgezet onderwijs. Daarbij gaan we onder meer in op de vragen:

• Waar zit het belang van digitale vaardigheden en mediawijsheid? Hoe reageren de leerlingen hierop?
• Hoe verhouden lessen zich tot de vrijeschoolpedagogiek en ontwikkelingsfasen?
• Wat zijn concrete voorbeelden van aanpak en curriculum?

Tot slot kijken we naar de opkomende toekomst en een mogelijk handelingsperspectief. Hoe kan je als school een traject naar goed onderwijs in digitale vaardigheden en mediawijsheid vormgeven. We delen enkele ervaringen over wat wel en niet werkt.

Deze sessie wordt verzorgd in samenwerking met Unesco, Kennisnet en Bureau Jeugd & Media.