Nieuwe cijfers: ruim 30.000 leerlingen gaan naar de vrijeschool

08 januari 2021 Persberichten
Illustratie: Melissa Capel
Illustratie: Melissa Capel

In 2020 kwamen er zes nieuwe vrijescholen bij en kwam het aantal leerlingen op de vrijeschool voor het eerst boven de 30.000. In Almere (2) en Heerlen (1) kregen de scholen er vestigingen bij en in Bergen op Zoom, IJmuiden en Amsterdam gingen nieuwe scholen van start. Er kwamen in totaal 740 leerlingen bij, waarmee het totaal aantal schoolgangers op dit moment 30.681 is. Dat blijkt uit de jaarlijkse inventarisatie van de Vereniging van vrijescholen, die traditiegetrouw omstreeks de jaarwisseling gepubliceerd wordt. De gegevens staan op een rij in een nieuwe factsheet.

Een toename van 740 leerlingen betekent dat de vrijeschool ten opzichte van het voorgaande jaar met 2,5% is gegroeid. Daarmee neemt het bereik van de vrijeschool in het Nederlandse onderwijs toe. De demografische krimp die het onderwijs landelijk doormaakt, speelt daarin ook een rol. De prognoses van het ministerie, DUO en het CBS laten zien dat de afgelopen jaren én de komende jaren gemiddeld genomen sprake is van krimp.

10.000 leerlingen erbij sinds 2011

Sinds 2011 kwamen er ruim 10.000 leerlingen bij. Een eerder onderzoek toonde aan dat in die periode 78% van ouders van kleuters, die instromen op een vrijeschool in het primair onderwijs, zélf geen eerdere ervaringen hadden met de vrijeschool. Ook bij de instroom op vrijescholen in het voortgezet onderwijs ziet de Vereniging de laatste jaren dat ongeveer 70% van de leerlingen niet afkomstig is van een vrijeschool in het primair onderwijs.

Laurens Knoop: Groei biedt perspectief. We willen dat het vrijeschoolonderwijs midden in de samenleving staat.

De voorzitter van de Vereniging van vrijscholen, Laurens Knoop, ziet dit als een mooie ontwikkeling met mogelijkheden: "Groei biedt perspectief. We willen dat het vrijeschoolonderwijs midden in de samenleving staat. We hebben veel moois te delen en ook te leren. Door te groeien kunnen we méér kinderen laten genieten van ons onderwijs én kunnen we ook steeds beter een afspiegeling van de samenleving zijn. Met groei komt ook verantwoordelijkheid. We moeten altijd aandacht blijven houden voor de identiteit van de vrijeschool en de kwaliteit van ons onderwijs.

Ontwikkeling aantal vrijescholen

De eerste vrijeschool in Nederland werd in 1923 opgericht in Den Haag. In de 20e eeuw nam het aantal vrijescholen snel toe halverwege de jaren zeventig tot aan het einde van de jaren tachtig. Daarna bleef het aantal enkele decennia redelijk gelijk. Sinds 2011 is er weer sprake van een sterke toename van het aantal vrijescholen, zoals de grafiek hieronder laat zien.

Er zijn nu 120 vrijescholen in Nederland: 94 basisscholen en 26 middelbare scholen

Er zijn nu 120 vrijescholen in Nederland: 94 scholen in het primair onderwijs en 26 scholen in het voortgezet onderwijs. Hoewel het aantal vrijescholen sterk stijgt, komen lang niet alle initiatieven voor nieuwe vrijescholen van de grond. De initiatiefgroepen (ouders) lopen nog vaak tegen allerlei uitdagingen aan. Er zijn nog teveel belemmeringen bij het stichten van nieuwe scholen. De Vereniging van vrijescholen stelde in 2018 een handreiking op om initiatiefgroepen voor nieuwe vrijescholen hierin te ondersteunen. Deze publicatie werd sindsdien 156 keer opgevraagd en wordt in 2021 herzien.