In schooljaar 2023-2024 zijn er in totaal 132 vrijescholen in Nederland die via een bestuur zijn aangesloten bij de Vereniging van vrijescholen. Dat gaat om 100 vrijescholen in het primair onderwijs en 32 vrijescholen in het voortgezet onderwijs.
Feiten en cijfersHet 'vrij' in de naam van vrijescholen zegt niets over hoe vrij de leerlingen in de klas en op school zijn. Daarover bestaat vaak verwarring. De vrijeschool kent juist duidelijke structuren en ritmes in de klas, het onderwijs én in de hele doorlopende leerlijn.
'Vrij' stond 100 jaar geleden voor 'vrij van overheidsbemoeienis'. Al vroeg in de 20e eeuw maakte de vrijeschool onderdeel uit van het zogenaamde bekostigd onderwijsbestel. Dat betekent dat het onderwijs gefinancierd wordt met publieke middelen en dat de overheid daar een aantal voorwaarden aan verbindt, die getoetst worden door de Inspectie voor het Onderwijs,.
In de kern betekent 'vrij' in deze tijd, dat leraren en vrijescholen voldoende ruimte hebben om vanuit hun eigen pedagogisch-didactische visie invulling te geven aan het onderwijs. De Vereniging van vrijescholen maakt zich daarvoor sterk.
Achtergrond- 33.089 leerlingen volgen vrijeschoolonderwijs in Nederland
- 19.706 leerlingen gaan naar de vrijeschool in het primair onderwijs
- 13.383 leerlingen gaan naar de vrijeschool in het voortgezet onderwijs
Bekijk voor meer cijfers de factsheet over vrijescholen.
Feiten en cijfersEuritmie is een bewegingsvorm waarin klank, ritme en woord samenkomen. Euritmie verbindt, stimuleert de sociale samenhang, maar zorgt er bovenal voor dat kinderen zich openstellen voor de eigenheid in relatie tot de ander en de omgeving. Op de meeste vrijescholen wordt euritmie gegeven én er is een speciale opleiding tot docent dans en euritmie aan de Hogeschool Leiden.
OnderwijsPeriodeonderwijs geeft de leerlingen vanaf klas 1 (groep 3) de gelegenheid zich gedurende een aantal weken in de eerste twee uren van de dag te verbinden met lesstof over één onderwerp. Dat wordt inhoudelijk verdiept en vanuit verschillende kanten en vakken belicht. Zo’n periode biedt bij uitstek de gelegenheid om de geboden stof te verwerken. In wisselwerking met de leerlingen ontwerpt de leerkracht zelf de periode, waarbij zijn rol verschuift van expert naar adviseur naar begeleider. Wat eigen is gemaakt, vindt zijn vervolg in vaklessen of werkuren om geoefend, geuit en geautomatiseerd te worden. Een geïntegreerde manier van lesgeven, die aan het eind van de periode leidt tot het eigen maken en kunnen presenteren van deze stof.
OnderwijsDe afgelopen jaren worden geregeld nieuwe vrijescholen opgericht. Het gaat vaak om ingewikkelde trajecten, waar regels en belangen een rol spelen. Om initiatiefgroepen te ondersteunen is er een handreiking opgesteld die kosteloos besteld kan worden.
Nieuwe vrijescholenNaast de handreiking, die vooral handig is voor de oriëntatiefase, is er een netwerk van initiatieven en net gestarte nieuwe vrijescholen. Er zijn netwerkbijeenkomsten en kennis en ervaringen worden uitgewisseld. Het netwerk is bedoeld voor initiatiefgroepen die serieus uitzicht hebben op de oprichting van een nieuwe vrijeschool. Er kan contact worden opgenomen met Nicoline Vink, coördinator bij de Vereniging van vrijescholen op het gebied van nieuwe initiatieven.
Nieuwe vrijescholen- Vrijeschoolafdelingen kunnen lid of aspirant-lid worden door een verzoek per brief of e-mail te sturen
- Een vrijeschool die binnen een bestaand vrijeschoolcluster wordt opgericht, is daarmee automatisch lid
- Een vrijeschool die als eenpitter wordt opgericht kan aansluiting zoeken bij een bestaand bestuur óf kan het aspirant-lidmaatschap aanvragen door een verzoek per brief of e-mail te sturen
Op een aparte pagina staat meer uitgebreide informatie over de voordelen en procedures omtrent het lidmaatschap.
Wil je op de vrijeschool werken, dan heb je in ieder geval een lesbevoegdheid nodig zoals dat op alle scholen het geval is. Daarnaast is het de bedoeling dat je werkt vanuit de vrijeschoolpedagogiek. De verschillende mogelijkheden voor opleiding, bij- en nascholing hebben we op een rij gezet.
Werk & opleidingDe contributie bedraagt 13 euro per leerling. Voor aspirant-leden is de contributie 50% van het normale contributiebedrag per leerling (van alleen de vrijeschool of vrijeschoolafdeling).
Nieuwe vrijescholen LidmaatschapDe vrijeschool heeft als uitgangspunt: onderwijzen is ook opvoeden. Onderwijs gaat verder dan alleen goed leren lezen of rekenen. Onderwijs staat ook in dienst van de persoonlijkheidsvorming, zowel individueel als in relatie tot de sociale gemeenschap. De vrijeschool wil in het leven van een kind van betekenis zijn.
Ieder kind heeft van zichzelf bepaalde talenten. De vrijeschool wil dat het kind deze kan ontdekken en ontwikkelen. Dat vraagt om onderwijs dat verbreedt en de ontwikkeling van een vrije persoonlijkheid aanmoedigt in cognitiviteit, inventiviteit, originaliteit en creativiteit.
Achtergrond